Sąd orzekając rozwód może (ale nie musi) nałożyć obowiązek płacenia miesięcznych alimentów na rzecz byłego małżonka. Kluczowe jest przy tym rozstrzygnięcie o winie w rozkładzie pożycia małżeństwa. Często determinuje to możliwość skutecznego dochodzenia alimentów. Ponadto uwzględnienie żądania alimentacyjnego zależy od wyników szczegółowo przeprowadzonego postępowania dowodowego.
Alimenty a rozwód bez orzekania o winie
Sąd zaniecha orzekania o winie przy rozwodzie wyłącznie na zgodny wniosek stron. W takim przypadku możliwość żądania alimentów od drugiego małżonka jest mocno ograniczona.
Wspólny majątek – co warto wiedzieć przed rozwodem?
Małżonek żądający alimentów musi znajdować się w niedostatku
Po pierwsze, małżonek żądający alimentów musi znajdować się w niedostatku. Niedostatek jest pojęciem ustawowo niezdefiniowanym, jednak powszechnie przyjmuje się, że małżonek jest w niedostatku, gdy z przyczyn obiektywnych i usprawiedliwionych (np. choroba, wiek, problemy ze znalezieniem pracy) nie jest w stanie zaspokoić swoich podstawowych, egzystencjalnych potrzeb życiowych.
Alimenty na rzecz dziecka – kiedy i jak można ich dochodzić?
Niedostatek małżonka musi być niezawiniony
Niedostatek musi być niezawiniony, czyli osoba uprawniona aktywnie stara się z własnych sił utrzymać, ale nie jest w stanie tego uczynić. Po drugie, taki obowiązek alimentacyjny jest ograniczony w czasie, gdyż obowiązuje wyłącznie przez okres 5 lat od momentu orzeczenia rozwodu lub do momentu zawarcia drugiego związku małżeńskiego przez małżonka, który był uprawniony do alimentacji.
Orzeczenie o winie. Czy warto wnosić o ustalenie winy przy rozwodzie?
Wysokość alimentów zależy od możliwości majątkowych zobowiązanego
Sama wysokość alimentów zależy od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego, a także od sytuacji finansowej osoby uprawnionej i jej miesięcznych usprawiedliwionych wydatków. Zasadne jest oparcie się na realnych możliwościach zarobkowych zobowiązanego, a nie tylko na jego aktualnych zarobkach.
Co wchodzi w skład majątku osobistego każdego z małżonków
Alimenty a rozwód z winy obu stron
Zasady orzekania alimentów przy rozwodzie z winy obu stron prezentują się niemal identycznie jak przy rozwodzie bez orzekania o winie. Z tą różnicą, że nie obowiązuje wyżej wspomnianym maksymalny 5 letni termin alimentacji.
Czy trzeba być na własnej rozprawie rozwodowej? Jakie mogą być konsekwencje nieobecności?
Dożywotni obowiązek alimentacyjny
Teoretycznie obowiązek alimentacyjny może być więc dożywotni. Należy jednak pamiętać, że przy zmianie okoliczności faktycznych w sprawie (np. znalezienie pracy przez małżonka lub poprawienie się jego sytuacji finansowej) można w każdym momencie żądać obniżenia lub całkowitego uchylenia obowiązku alimentacyjnego.
Alimenty a rozwód z wyłącznej winy drugiego małżonka
Małżonek „niewinny”, którego sytuacja materialna ulega istotnemu pogorszeniu wskutek rozwodu, może domagać się alimentów od małżonka, który został uznany za wyłącznie winnego rozpadu małżeństwa. W takiej sytuacji nie trzeba więc znajdować w tzw. niedostatku, a wystarczy jedynie istotne pogorszenie sytuacji majątkowej na skutek rozwodu. Do oceny, czy sytuacja materialna małżonka niewinnego uległa istotnemu pogorszeniu wskutek orzeczenia rozwodu, konieczne jest hipotetyczne porównanie aktualnej sytuacji materialnej małżonka z tym położeniem, jakie istniałoby, gdyby rozwód nie został w ogóle orzeczony i małżonkowie kontynuowali prawidłowe pożycie.
Jak złożyć pozew o rozwód i ile to kosztuje? Poradnik krok po kroku
Pogorszenie sytuacji majątkowej – duża dysproporcja między zarobkami
Żądanie takie jest przeważnie uzasadnione, gdy występuje duża dysproporcja między zarobkami małżonków lub w sytuacji, w której jeden z małżonków nie pracował, ponieważ opiekował się domem i dziećmi, a drugi rozwijał w tym czasie swoją karierę zawodową i aktualnie znajduje się w lepszej sytuacji materialnej. Obowiązek alimentacyjny jest przy tym nieograniczony w czasie i wygasa jedynie w razie zawarcia przez małżonka „niewinnego” nowego małżeństwa, przy czym można również żądać zmiany/uchylenia obowiązku alimentacyjnego w razie zmiany okoliczności faktycznych.
Złożenie pozwu o alimenty po kilku latach od rozwodu
Jeżeli w sprawie rozwodowej nie żądało się zasądzenia alimentów, to nie wyłącza to możliwości późniejszego złożenia pozwu o alimenty, nawet po kilku latach od rozwodu, jednak trzeba wykazać, że pogorszenie naszej sytuacji finansowej małżonka „niewinnego” to negatywne następstwo rozwodu, a nie zostało spowodowane innymi przyczynami niezależnymi od rozwodu.
Małżonek wyłącznie winny rozpadu małżeństwa nie może żądać alimentów
Małżonek wyłącznie winny rozpadu małżeństwa nie może żądać na swoją rzecz alimentów od małżonka, który nie został uznany w żadnym stopniu za winnego rozwodu.